ดอกไม้ไหว้ครู

สิ่งสำคัญที่ใช้ในการไหว้ครู

ทตฺตชีโว ภิกขุ (2527- 10 -19) ได้อธิบายถึงดอกไม้และสิ่งของที่ใช้ในพิธีไหว้ครู ว่าในสมัย โบราณดั้งเดิมนั้น สิ่งที่จะขาดไม่ได้ ในการไหว้ครูคือ ดอกมะเขือ หญ้าแพรก ข้าวตอก และดอกเข็ม  ซึ่งสิ่งเหล่านั้นมีความหมายต่อการไหว้ครู ดังนี้ ดอกมะเขือ เป็นสัญลักษณ์ของความเคารพ ความอ่อนน้อม เนื่องจาก ดอกมะเขือมีลักษณะดอก โค้งลงเปรียบเสมือนแสดงความเคารพบุคคลที่ตนบูชา หญ้าแพรก เป็นสัญลักษณ์ของความอดทน เนื่องจากเป็นต้นหญ้าที่ขึ้นได้ตลอดทุกฤดูกาล  ทนทุกสภาวะ เปรียบเสมือนศิษย์ถ้ามีความอดทนในการเล่าเรียน ก็จะสาเร็จการศึกษาตามหลักสูตร ข้าวตอก เป็นสัญลักษณ์ความมีระเบียบวินัยเนื่องจากการคั่วข้าวตอกต้องตั้งบนเตาไฟร้อน ๆ  ต้องมีตะกร้าหรือปีบก้นทะลุครอบไว้เพื่อสอดไม้ยาวเข้าไปคนในกระทะ เมื่อข้าวตอกได้รับ ความร้อนก็จะดีดออกจากเปลือกกลายเป็นข้าวตอกขาวและมีกลิ่นหอมถ้าข้าวเปลือกเม็ดไหน ไม่ได้รับความร้อนแล้วดีดตัวลอดมาทางช่องไม้ที่สอด ข้าวเปลือกเม็ดนั้นก็ไม่มีโอกาสเป็นข้าวตอก เปรียบเสมือนลูกศิษย์ต้องมีความเกียจคร้านมากบ้างน้อยบ้างแต่เมื่อต้องการศึกษาจะต้องควบคุม ตนเองให้อยู่ในกรอบหรือกฎเกณฑ์ที่สถาบันกาหนดหากตามใจตนเองก็จะเหมือนข้าวเปลือก ที่ถูกคั่วแต่ไม่มีโอกาสเป็นข้าวตอก ดอกเข็ม เป็นสัญลักษณ์ของสติปัญญาฉลาดหลักแหลม เนื่องจากดอกเข็มมีลักษณะกลีบ ดอกแหลมเปรียบเสมือนศิษย์ถ้าใฝ่หาความรู้ตั้งใจศึกษา ก็จะมีสติปัญญาฉลาด ดอกเข็มนี้มี เพิ่มเติมในการไหว้ครูระยะหลัง